Het gevoel dat onstaat in de lege ruimtes tussen ons
Een stukje werkelijkheid, afgedrukt en in een kadertje gevangen, zo lijkt ieder werkje van Alizée Bauer op het eerste zicht. Maar schijn bedriegt: veel meer dan een registratiemechaniek is de fotocamera in haar handen een transformatiemiddel dat weergeeft wat meestal onzichtbaar blijft: de onhoorbare frequenties van menselijke gedachten, fragiele gemoedstoestanden in de schemerzone tussen licht en duister, tussen aanwezigheid en afwezigheid, fluisterzachte poëtische ontboezemingen, een ongrijpbaar gevoel van versluierd gemis misschien, of de afwezigheid van dat alles.
Habiter le vide, Autoportrait.
De verbindende blik
Haar fascinatie voor fotografie ontstond al in haar jeugd. De familie Bauer reisde veel, er was altijd een camera in de buurt om herinneringen vast te leggen. Op een dag eigende Alizée zich het toestel toe: “Ik voelde meteen opwinding toen ik hem gebruikte. Ik speelde met de wereld om me heen, ik kon hem vormgeven, hem tonen zoals hij zich aan mij voorstelde, zoals ik hem vormgaf. Vervolgens studeerde ik kunst en kon ik andere technieken en artistieke middelen gebruiken, maar die directe en onmiddellijke verbinding met de wereld bleef bij me, dus ben ik blijven werken door middel van fotografie.”
Haar ouders waren ook op een andere manier belangrijk voor Alizée: “Ik heb altijd het geluk gehad, en heb dat nog steeds, om aangespoord en aangemoedigd te worden in alles wat ik onderneem, ook al aarzelend, ik ben altijd omringd geweest door een blik die in mij gelooft. Die hoop heeft me zeker geholpen om langzaam maar zeker zelfvertrouwen op te bouwen, essentieel om artistiek werk te kunnen voortzetten.”
Haar studies hebben haar vooral geleerd om vanop een zekere afstand naar haar eigen werk te kijken. “Ik heb geleerd om ‘uit te zoomen’ nadat ik mijn beelden gemaakt heb, om me even te onttrekken aan de eenvoudige emotie van de werken, om te begrijpen wat ze verbindt, wat ze over mij zeggen, wat ze over de wereld zouden kunnen zeggen, wat ze zouden kunnen overbrengen op anderen. En mijn werkwijze evolueert op deze manier verder, ik verruim mijn blik door deze te verbinden met de wereld, zo begrijp ik in mezelf begraven dingen, ontdek ik wat ik van de buitenwereld begrijp, wat mijn innerlijk aan de wereld geeft. Het is een constante heen en weer beweging, die je geleidelijk doet groeien.”
Science Alchimique, Autoportrait 1
Invloeden
De kunstvormen die haar het meest inspireren, zijn de film en de schilderkunst, met regisseurs zoals Andrei Tarkovski, Nuri Bilge Ceylan, Ingmar Bergman, Chris Marker of Hirokazu Kore-eda en Kim ki duk, of schilders als Vilhelm Hammershoi, William Turner, maar ook op een heel andere manier Mark Rothko, Kim Tschang Yeul, of Yun Hyong Keun. Hiroshi Sugimoto was een van de fotografen die indruk op haar maakten. Deze artiesten slagen er volgens haar in om in hun werken iets ongrijpbaars van de wereld en van de mens te raken. “Natuurlijk zijn er woorden, ideeën, emoties, dingen die we zouden kunnen bespreken door over hun werk te vertellen, maar wat mij het meest fascineert, is die lege ruimte boven het kunstwerk, gecreëerd door het kunstwerk zelf, door wat het uitstraalt, dit ongrijpbare mysterie dat het leven is voor de mens. Als ik naar hun werken kijk, voel ik die iets dat ons overstijgt, ik voel dat zij hetzelfde hebben gevoeld als ik, het maakt zich poëtisch los uit hun werken. Ik hoop dat ook hetzelfde gevoel vrijkomt uit de mijne, maar ik geloof niet dat het iets is wat te controleren is. Het is een gevoel dat ontstaat in de ruimtes die we open laten tussen ons, de wereld en de toeschouwer. Dus ik probeer lege ruimtes achter te laten, vrij om bewoond te worden door degene die kijkt, het is niet de bedoeling om te veel te doen, te veel te zeggen, anders zou dat de stilte betonneren die voor mij alles overstijgt en ons het leven zelf laat voelen.”
Ombre légère pour le corps nu vu dans la nuit, Rideau.
Spelen met de wereld
Het creatieve proces begint vaak met een emotionele toestand, Alizée schrijf enkele woorden die voortkomen uit die situatie, dan komen er ruimtes in haar op die ze met die woorden associeert. Ze kan bijvoorbeeld kiezen voor een specifiek landschap dat in spiegelbeeld staat tot die ideeën. Dan begint het werk: die toestand, die woorden moeten dan worden vertaald en ingesloten in een sfeer, de emotie moet de afbeelding bewonen en zich in een foto nestelen. “Veel elementen evolueren toevallig tijdens mijn wandelingen in landschappen en tijdens mijn portretscènes in binnenruimtes. Soms gebeurt het ook andersom, er wordt een beeld gecreëerd op een geschikt moment, daaruit volgt een emotie, dan ontstaat de onmiddellijke wens om hiermee aan de slag te gaan en die in een reeks uit te rekken.”
Van het hele fotografische proces is het maken van de foto’s zelf het meest bevredigende. “Het is het meest intuïtieve moment, het moment dat je maar aan weinig denkt, gewoon gefocust op het moment dat ons aanwezig maakt in de wereld. Soms gebeurt het dat, als ik een beeld maak, het oog in de zoeker, ik me verplaats voor wat ik fotografeer, ik beweeg de draaiknoppen van mijn camera om me aan te passen aan wat ik zie, ik klik dan van links naar rechts, iets verder, iets dichterbij, ik beweeg vooruit, achteruit, en dit gedurende minuten die ik niet tel, momenten die uitdijen. Wanneer ik mijn oog uit de camera haal, heb ik het gevoel dat ik vergeten ben wat er net gebeurde, of beter gezegd, alles wat ervoor en erna was, ik was gewoon hier aan het spelen met de wereld zoals de eerste keer dat ik de fotografie ontdekte, het is een zeer bevrijdende sensatie. Daarnaast geniet ik van het verkennen van al deze omgevingen, het zijn wandelingen die ik zeer op prijs stel, zelfs als het om een kamer gaat, op dat moment en in die ruimte ben ik alleen, er is alleen ik en de rest, en ik kan ermee doen wat ik wil.”
Modellen hoeft Alizée niet ver te zoeken. Voor een moment verlaat ze het scherm van haar camera om voor de lens te gaan staan, ze is haar eigen model.
Anne Kuhn, Alizée Bauer et Baudoin Lebon
au vernissage de l’expo Ensorcelored, Avril 12 2024
Inspiratie, transpiratie en frustratie
De inspiratie is constant zegt Alizée, het is het leven zelf, het volgt haar en komt elke dag naar haar toe. De transpiratie is net zo proportioneel, omdat die samengaat met alle momenten van vertaling van die inspiratie. Transpiratie uit zich in frustratie wanneer die vertaling moeilijk is, keuzes moeten worden gemaakt en zij moet accepteren dat de breedte en complexiteit van onze gevoelens niet zo gemakkelijk kunnen worden opgesloten in een beeld of woorden. Soms botst ze op de materie, op technische instellingen die onze ideeën niet perfect kunnen volgen, maar dat is ook kunst, het gebruik van de grenzen van ons gereedschap om het te overstijgen, er ontstaat iets magisch wanneer onze verbeelding samenvloeit met de grens van de materie.
“Er zijn weinig technische lagen in mijn werk. Ik probeer het maximale uit weinig te halen. Het gaat vooral om een balans in de keuzes die ik maak, tussen de gekozen ruimte, het licht, het kader, de instelling van de camera, vervolgens het afdrukken, het materiaal dat de afbeelding zal markeren. Op dat moment ontstaat er een belangrijke transformatie, de fotografie krijgt materie, en dat is een stap waar ik heel zorgvuldig mee omga. Het is zeker het moment waarop ik het meest met mijn handen in het haar zit, de sfeer moet het papier betreden, het erin afdrukken, het erin nestelen. Daarna komt het inlijsten natuurlijk, maar dat is net zo belangrijk, want het mag het werk nooit doen vergeten, of te veel verheerlijken, ik wil dat mijn werk er alleen is om dat kleine sfeertje te begrenzen van de rest van de wereld.”
